چسب میل پوکس یک چسب خمیری دوجزئی (دوقلو) بر پایه اپوکسی است که کاربردهای مختلفی در مصارف خانگی و صنعتی دارد. چسب‌های اپوکسی جزو رایج‌ترین و پرکاربردترین چسب‌ها هستند. این چسب خصوصا برای مجسمه‌سازی، ساخت ماکت و مدل، ترمیم ظروف و وسایل منزل و همچنین برخی مصارف صنعتی مناسب است. در ادامه قصد داریم شما را با کاربردها و نحوه استفاده از این چسب را به طور کامل آشنا کرده و ویژگی‌ها و ساختار این چسب را بررسی کنیم.
چسب میل پوکس چیست؟
چسب میل پوکس از خانواده اپوکسی‌ها بوده و با نام پلی اپوکسید نیز شناخته می‌شود. این چسب نوعی پلیمر واکنش‌پذیر حاوی گروه‌های اپوکسید است. این چسب در جهان با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود. شرکت‌های تولیدکننده چسب نیز محصولات خود را با نام‌های مختلفی به بازار عرضه کرده‌اند. در سایر کشورها این محصول با نام‌هایی مانند میلی پوت یا خمیر اپوکسی شناخته می‌شود. در ایران به دلیل پرطرفدار بودن چسب میلی پوکس جلاسنج، بسیاری از افراد، این چسب دوجزئی را با همین نام می‌شناسند.
به طور کلی خشک شدن چسب‌های حاوی اپوکسی به دو طریق انجام می‌شود:
- از طریق واکنش‌های خود رزین (تحت عنوان هموپلیمریزاسیون کاتالیزوری) که در دمای بالای 250 درجه سانتی گراد صورت می‌گیرد. این چسب برای خشک شدن نیازی به هاردنر (سخت کننده) نداشته و مقاومت بسیار بالایی در شرایط آب و هوایی مختلف دارد. این نوع چسب به رزین تک جزئی معروف است.
- برای خشک شدن نیاز به دمای بالا نبوده و حتی در دمای محیط صفر درجه نیز انجام می‌شود. این نوع چسب به چسب دو جزئی معروف است که یک جزء آن را رزین و جزء دیگر را هاردنر (سخت کننده) تشکیل می‌دهد. چسب‌های دوجزئی یا از قبل مخلوط شده‌اند و یا مانند چسب میل پوکس به صورت دوقلو تولید و عرضه می‌شوند.
سرعت خشک شدن همه گونه های چسب میل پوکس یکسان نیست. به طور کلی، چسب‌های میل پوکس از نظر سرعت خشک شدن به دو نوع تقسیم می‌شوند:
- «آرام خشک» که در دمای محیط حدود سه تا چهار ساعت بعد از مخلوط شدن خشک می‌شود و 16 ساعت بعد کاملا آماده شده و قابل استفاده است.
- «سریع خشک» که در دمای محیط حدوداً 20 دقیقه پس از مخلوط شدن خشک شده و چهار ساعت بعد کاملاً آماده استفاده می‌شود.
کاربرد چسب میل پوکس
این چسب به چسب هزار کاره معروف است و همان طور که از نام آن پیداست تقریبا برای همه مواد از جمله چوب، فلز، پلاستیک، کاشی و سرامیک، کاغذ، پارچه و چرم می‌توان از آن استفاده کرد. نوع کاربرد و گرید چسب میل پوکس را در درجه اول نوع پایه آن (پرکننده فلزی یا معدنی موجود در آن) و در درجه دوم نوع افزودنی‌هایی که به آن اضافه می‌شود، تعیین می‌کند.
کیفیت هر چسب به ویژگی‌هایی از جمله استحکام، قابلیت تغییر شکل و تحمل شرایط سخت آب و هوایی و ماندگاری بالا بستگی دارد. چسب میل پوکس نیز به دلیل ویژگی‌هایی مانند استفاده آسان، انعطاف‌پذیری، سختی و ماندگاری طولانی‌مدت، قابلیت سنباده‌خوری و رنگ‌پذیری (رنگ‌های روغنی، اپوکسی، …)، کاربردهای زیادی داشته و طرفداران بسیار زیادی هم پیدا کرده است. چسب میل پوکس برای پوشش، عایق سازی و ترمیم نیز استفاده می‌شود. موارد زیر برخی از کاربردهای چسب میل پوکس هستند.
- چسباندن فلزات: این چسب جایگزینی برای جوشکاری، لحیم‌کاری و حتی پیچ و مهره محسوب می‌شود.
- ترمیم مجسمه و ظروف عتیقه
- قالب‌گیری در صنعت مدل‌سازی و ماکت‌سازی
- تعمیر کف و ستون‌های بتنی
- چسباندن و تعمیر پلاستیک‌ها، ساخت مخازن و ظروف پلاستیکی و فایبرگلاس
- به عنوان چسب و درزگیر در محصولات چوبی داخل و بیرون ساختمان
- چسب و درزگیر کاشی و سرامیک
- تعمیر و رفع نشتی تجهیزات دریایی
- ساخت قطعات صنعتی با قابلیت ماشین خوری و ابزار خوری (از جمله برش و سوراخ‌کاری)
- تجهیزات الکتریکی مانند موتورها، ژنراتورها، ترانسفورمرها و … (به دلیل عایق بودن در برابر الکتریسیته)
بنابراین استفاده از چسب میل پوکس می‌تواند هزینه‌های تعمیر را تا حد زیادی کاهش دهد. همچنین این چسب با توجه به مقاومت حرارتی بالا در محیط‌های با دمای زیاد به راحتی استفاده می‌شود. چسب میل پوکس بعد از خشک شدن کاملا در برابر آب مقاوم بوده و می‌تواند در محیط‌های آبی مورد استفاده قرار گیرد.
از مصارف خانگی چسب میل پوکس می‌توان به آب‌بندی حمام و دستشویی، پر کردن منافذ و شکاف‌ها، ترمیم وسایل، گل‌سازی و … اشاره کرد. بسیاری از کاربران استفاده از نوع آرام خشک میل پوکس را توصیه می‌کنند؛ زیرا زمان کافی برای ترمیم بهتر وسایل و ساخته شدن قطعات را فراهم می‌کند.
روش استفاده از چسب میل پوکس
ابتدا محل استفاده را از هرگونه آلودگی (گرد و خاک، چربی و …) پاک کنید. در صورت نیاز سنباده نرمی بزنید تا سطح را کاملاً تمیز و هموار کند. همان طور که گفته شد این چسب دو جزئی است، از هر کدام از اجزاء به اندازه مساوی برداشته و آنها را باهم مخلوط کنید. توجه داشته باشید که از زمان مخلوط کردن چسب، عمر مصرف آن شروع می‌شود. دو جزء خمیر چسب معمولاً رنگ‌های متفاوتی دارند. مخلوط کردن را تا جایی ادامه دهید که به یک رنگ یکنواخت برسید. این کار باید سریع و طی حدودا ۱ تا ۲ دقیقه انجام شود. در صورتی که حساسیت پوستی دارید، از دستکش محافظ (لاتکس) استفاده کنید.
خمیر به دست آمده را در محل استفاده گذاشته و فشار دهید. برای داشتن سطح صاف چسب از روش‌های مختلفی می‌توانید استفاده کنید. توجه داشته باشید که این مرحله باید سریع انجام شود؛ زیرا بعد از مخلوط کردن دو جزء، خشک شدن چسب شروع شده و کار با آن سخت‌تر می‌شود. با توجه به آرام خشک یا سریع خشک بودن چسب، زمان کافی برای خشک شدن به آن بدهید. توجه داشته باشید که باید هرگونه پرداخت مانند رنگ‌کاری، سنباده‌زنی و … را بعد از خشک شدن کامل چسب انجام دهید.
نکته‌ای که باید توجه داشته باشید این است که هر دو جزء را به یک اندازه با هم مخلوط کنید. استفاده بیشتر از سخت کننده نه تنها سرعت خشک شدن چسب را بیشتر نمی‌کند بلکه کار با مخلوط چسب را سخت می‌کند. استفاده کم از هاردنر نیز باعث می‌شود چسب به درستی خشک نشود. بنابراین میزان قدرت جسب میل پوکس به رعایت نسبت دو جزء آن بستگی دارد. هنگام استفاده از چسب میل پوکس به نکات زیر نیز توجه کنید.
- بعد از استفاده از چسب، درب آن را محکم ببندید تا از ورود هوا و خشک شدن چسب جلوگیری شود.
- در صورت خشک شدن اجزای چسب برای استفاده مجدد چسب را کمی گرما دهید (قبل از مخلوط کردن) تا نرم و قابل استفاده شود.
- از ریختن چسب روی سایر سطوح و تجهیزات و لباس خود جلوگیری کنید؛ زیرا در صورت خشک و سفت شدن جدا کردن آن بسیار سخت است.
- این چسب از قبل با آب مخلوط شده؛ به همین دلیل احتمال منقضی شدن تاریخ مصرف آن وجود دارد؛ بنابراین، هنگام استفاده حتماً به تاریخ انقضای آن توجه کنید.
-
حلال چسب میل پوکس چیست؟
- پاک کردن چسبی که برای استفاده طولانی‌مدت یا مادام‌العمر طراحی شده است، کار دشواری است؛ اما گاهی لازم است چسب را پس از خشک شدن از روی سطح جدا کنید. در برخی موارد نیز اگر مقدار زیادی از چسب را استفاده کرده‌اید لازم است مقداری از آن را بردارید. حتی ممکن است ابزار، لباس کار و یا دستان شما به چسب آغشته شده باشد. برای این منظور باید چسب میل پوکس را مجددا به حالت خمیری یا ژل مانند دربیاورید. در این موارد باید از حلال چسب استفاده کنید. باید از حلالی استفاده کنید که به سطح کار صدمه‌ای وارد نکند. موارد زیر می‌توانند به عنوان حلال چسب میل پوکس استفاده شوند.
- الکل ایزوپروپیل
- الکل اتانول
- استون صنعتی
- پاک‌کننده چسب تری سدیم فسفات
- تینر (معمولاً تینر رنگ)
- سرکه ( برای پاک کردن از پوست)
نکته: رقیق کردن این چسب بخارات و مواد شیمیایی مضری از آن منتشر می‌کند؛ بنابراین هنگام کار از وجود تهویه مناسب در فضا مطمئن شوید. حتما از دستکش، عینک و ماسک تنفسی محافظ استفاده کنید. همچنین در صورت امکان از لباس کار کاملاً پوشیده استفاده کنید. بعد از اتمام کار دستان خود را با آب و صابون بشویید.
سوالات متداول
زمان خشک شدن چسب میل پوکس چقدر است؟
زمان خشک شدن میل پوکس با توجه به نوع آن متفاوت بوده و بین ۲۰ دقیقه تا ۴ ساعت متغیر است.
طریقه مصرف چسب میل پوکس چگونه است؟
چسب میل پوکس دارای دو جزء است که باید آنها را با هم ترکیب کنید تا چسب شروع به خشک شدن کند.
